Vennootschap failliet, toch voordeel bij bestuurder

Een bestuurder die een debetstand heeft op zijn rekening-courant bij zijn vennootschap geniet per definitie van een voordeel van alle aard. Maar geldt die regel nog als de vennootschap failliet gaat?

Het voordeel

Wie van zijn werkgever of van zijn eigen vennootschap een goedkope lening krijgt, wordt geacht een belastbaar voordeel van alle aard te ontvangen. Dat geldt voor de bankbediende die een hypothecaire lening afsluit bij de bank waar hij werkt en daar een lagere interestvoet moet op betalen. En dat geldt ook voor de bestuurder die een debetstand heeft op zijn rekening-courant. Zo'n debetstand betekent immers dat de bestuurder gelden heeft onttrokken aan de vennootschap. Hij of zij heeft een schuld aan de vennootschap.

De fiscus bepaalt elk jaar de referentierentevoet van die voordelen. De debetstand van een rekening-courant wordt gekwalificeerd als een “niet-hypothecaire lening zonder vaste looptijd” en dat zijn meteen de “duurste” leningen die er zijn. Voor 2020 is die referentierentevoet 8,78%. Volgens de fiscus zou u dus voor een dergelijke “lening” onder commerciële voorwaarden een tarief moeten betalen van 8,78%.
Als u geen rente betaald op de debetstand van uw R/C, geniet u dus een voordeel van 8,78% op die debetstand.

Berekening

In principe wordt het voordeel op maandbasis berekend. Concreet kijkt u (en de fiscus ook) naar het saldo van het begin van de maand en het saldo op het einde van de maand. U berekent het gemiddelde door beiden op te tellen en te delen door 2.
Op die som past u dan 1/12de toe van de referentierentevoet. 8,78% gedeeld door 12 is 0,73166 maar we stoppen na het derde decimaal: de referentierentevoet op maandbasis is dus 0,731%.

Bijvoorbeeld: een debetstand van 10.000 euro in het begin van de maand en 5.000 euro op het einde geeft de volgende berekening: [(10.000 + 5.000) / 2] * 0,731% = 54,83 euro voor die maand.
Opgelet: een creditstand wordt niet in rekening genomen maar wordt als 0 beschouwd. Als u in ons voorbeeld op het einde van de maand een positief saldo van 10.000 euro zou hebben, dan is de berekening [(10.000 + 0) / 2] * 0,731% = 36,55 euro.

Ten slotte moeten we nog opmerken dat als u effectief een rente betaalt, u deze uiteraard mag aftrekken van het voordeel.
Uitzonderlijk, als er weinig of geen schommelingen zitten op de saldi van de rekening-courant mag u een berekening op jaarbasis doen.

Wat heeft een faillissement nu eigenlijk te maken met het voordeel?

In principe heeft een faillissement tot gevolg dat het mandaat van de bestuurder van rechtswege ten einde komt. Bovendien verliest de gefailleerde in principe vanaf de dag van het vonnis het beheer over al zijn goederen. Ex-bestuurders blijven hun ambt wel vervullen zolang er geen vervanging mogelijk is. Voor die periode hebben ze dan ook nog recht op een bezoldiging.

Volgens het Hof van Beroep van Antwerpen betekent dit dat als er in die situatie nog steeds een debetstand is van de rekening-courant, er wel degelijk ook sprake is van een voordeel van alle aard. In het geval dat het hof moest beoordelen, behielden de bedrijfsleiders ondanks het faillissement hun functie en bijgevolg is het voordeel dat zij ontvingen ook effectief een belastbaar voordeel van alle aard.