De bestuurder in de NV: sociaal statuut

Wie bestuurder zegt denkt meestal aan een zelfstandige. Dat hoeft niet altijd maar met het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) is het werknemersstatuut voor een bestuurder heel erg uitzonderlijk.

Van uitzonderlijk ...

Bent u bestuurder van een NV of zaakvoerder van een BVBA, dan bent u in principe onderworpen aan het sociaal statuut van zelfstandigen. Op die regel gelden slechts enkele uitzonderingen.

De eerste uitzondering is die van het onbezoldigd mandaat: Is uw mandaat “in feite en in rechte” onbezoldigd, dan zijn er geen sociale bijdragen verschuldigd. “In rechte” houdt in dat de kosteloosheid moet blijken uit de statuten of uit een beslissing van het bevoegde orgaan.

Uitzondering: in een NV staan de bestuurders en de afgevaardigd bestuurder in voor het dagelijks beheer. In een BVBA zijn het de zaakvoerders.
Als u zo'n bestuurder of zaakvoerder bent, dan bent u zonder meer aan het zelfstandigenstatuut onderworpen. De oude vennootschappenwet (W.Venn.) liet wel toe dat het dagelijkse beheer overgelaten wordt aan een bestuurder, aan een niet-lid van de raad van bestuur of aan een collega-zaakvoerder die zijn/haar opdracht uitvoert onder een arbeidsovereenkomst, onder het gezag van een orgaan van de vennootschap of van een andere bestuurder.

... tot niet toegelaten

De nieuwe vennootschappenwet (WVV) laat dat niet meer toe. Bestuurders, zaakvoerders, zelfs de leden van de directieraad (onder de oude wet het directiecomité) hebben allemaal het statuut van zelfstandige. Dit heeft alles te maken met de aansprakelijkheid van de mandatarissen. In de praktijk, zeker in grotere vennootschappen, merk je dat de eigenlijke leiding niet zozeer bij de raad van bestuur ligt, maar eerder bij het C-level (de CEO, de CFO, ...). En zelfs als de beslissingen genomen worden door de raad van bestuur, dan zal het toch nog eerder op aangeven van dat topmanagement zijn dat deze of gene beslissing wordt genomen.
Die topmanagers konden tot nog toe hetzij direct als werknemer verbonden zijn aan hun vennootschap (met als gevolg dat hun werkgever verantwoordelijk is voor hun daden), hetzij via een managementvennootschap werken (waardoor hun aansprakelijkheid dan weer beperkt werd tot die van hun eigen vennootschap).
Dat kan onder het nieuwe WVV dus niet meer.

Het blijft wel mogelijk om als werknemer van een moedervennootschap een bestuursmandaat op te nemen in een dochtervennootschap maar dan nog moet de betrokken werknemer, voor dat bestuursmandaat, zelfstandige in bijberoep zijn.

Het is zeker aanbevolen om de mandaten binnen uw vennootschap door te lichten op dat punt.

Meerdere jobs

Maar wat als u, naast de functie van bestuurder of lid van de directieraad ook nog een uitvoerende opdracht heeft die u als werknemer uitvoert? Dat is alleszins niet verboden. Maar u zal wel moeten aantonen dat het om 2 aparte functies gaat én dat er in uw functie als werknemer wel degelijk sprake is van arbeid in ondergeschikt verband.