Beursgenoteerde aandelen in een nalatenschap: hoe waarderen ?

Om te weten hoeveel successierechten u moet betalen, is het belangrijk de nalatenschap correct te waarderen. De wetgever heeft daarvoor verschillende waarderingsregels bedacht. Aangezien successierechten tot de bevoegdheden van de gewesten behoren, kunnen zij die waarderingsregels aanpassen. In het Vlaams Gewest werden in de zomer van 2013 de regels voor de waardering van beursgenoteerde aandelen die tot een nalatenschap behoren, gewijzigd. Al deze aandelen moeten aan hun beurswaarde gewaardeerd worden.

Nieuw: waardering aan beurswaarde

Beursgenoteerde aandelen die deel uitmaken van een nalatenschap, moeten ongeacht aan welke beurs ze genoteerd zijn, aan hun beurswaarde gewaardeerd worden.

De 'beurswaarde' van een aandeel moet worden begrepen als de slotkoers van het aandeel, zoals die blijkt uit de koersinformatie die terug gevonden kan worden in de gespecialiseerde pers en/of in gespecialiseerde elektronisch raadpleegbare bronnen. De slotkoers is de laatst genoteerde koers van het aandeel op een handelsdag. Met gespecialiseerde pers/bronnen  wordt een ruime variatie aan bronnen bedoeld waarvan de correctheid normaal niet in twijfel wordt getrokken: zowel de publicaties (online of op papier) van de beurzen zelf, van bankinstellingen als van gespecialiseerde dagbladen en andere media. De erfgenamen moeten in de aangifte duidelijk aangeven op welke bron ze zich gebaseerd hebben.

Deze nieuwe waarderingsmethode geldt voor nalatenschappen die openvallen vanaf 1 augustus 2013.

Welke slotkoers?

De erfgenamen kunnen uit drie data kiezen welke slotkoers ze willen gebruiken voor de waardering van de aandelen. Ze mogen slechts één van de data kiezen:

de slotkoers op datum van het overlijden;

de slotkoers op datum van één maand na het overlijden;

de slotkoers op datum van twee maanden na het overlijden.

Voorbeeld

Dhr. Peters overlijdt op 13 maart 2014 en laat aan zijn zoon een pakket beursgenoteerde aandelen na. Die kan bij de aangifte van de waarde van de aandelen kiezen voor de slotkoers op 13 maart, 13 april of 13 mei 2014.

Stel dat dhr. Peeters was overleden op 31 januari. Dan komt de slotkoers van 31 januari, 28 februari (29 februari in een schrikkeljaar) of 31 maart in aanmerking.

De aangevers mogen de verschillende aandelen niet op basis van de slotkoers van verschillende data waarderen. Dezelfde datum moet voor alle aandelen toegepast worden.

Als de aangevers toch verschillende data kiezen of de gekozen datum niet vermelden in de aangifte, hebben ze de mogelijkheid dit binnen een verbeteringstermijn recht te zetten. Als ze dat niet doen, zal de administratie de aandelen waarderen op basis van de slotkoers van de dag van het overlijden.

Wat als er op de gekozen datum geen slotkoers is?

Het kan natuurlijk voorkomen dat er op de gekozen datum geen notering voorhanden is, bv. omdat die dag op een zon- of feestdag valt. Wanneer dat het geval is, geldt de slotkoers op de eerstvolgende dag waarop er opnieuw een notering is. Indien er op de gekozen datum voor bepaalde van de aan te geven aandelen wel en voor andere geen notering is, moet enkel voor de laatstbedoelde aandelen worden gekeken naar de slotkoers op de eerstvolgende dag waarop er wel een notering is.

Voorbeeld

Mevrouw Jansen overlijdt op 5 februari 2014 en laat twee aandelenpakketten na A en B. Haar erfgenamen opteren voor waardering op basis van de slotkoers van 5 februari. Voor aandeel B is er die dag echter geen slotkoers. De eerste notering dateert van 7 februari. In dat geval worden de A aandelen gewaardeerd op basis van de beurswaarde op 5 februari, de B aandelen op basis van de waarde op 7 februari.

Waarom nieuwe regels?

De oude waarderingsregels brachten een aantal moeilijkheden met zich mee, zowel praktische als juridische. De oude regels verwezen voor de waardering van Belgische beursgenoteerde aandelen naar de prijscourant (die wordt de 20ste van iedere maand gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad). Voor andere aandelen (buitenlandse aandelen en Belgische aandelen die niet in de prijscourant werden vermeld) moest er worden gekeken naar de slotkoersen van de laatste drie maanden. Dat betekent heel wat extra rekenwerk voor wie aandelen erft en de waarde van zijn erfdeel moet berekenen.

Bovendien mogen vanuit Europees perspectief Belgische beursgenoteerde aandelen en beursgenoteerde aandelen uit een ander EER-land niet anders behandeld worden. Het Vlaams Gewest heeft met de nieuwe regels aan deze (mogelijke) schending van de Europese vrijheden verholpen.